“ŽIVI, ŽIVI, DUH SLOVENSKI…” Crnogorci slavili Dan SFRJ uz himnu i jugoslovenske hitove

Ipak, u, kako ga zovu nostalgičari, glavnom gradu Jugoslavije – Tivtu ispred Generalnog konzulata SFRJ (NVO), jutros su se orili stihovi “Živi, živi, duh slovenski, živjećeš vjekovma…”.

“Ispred konzulata smo jutros podigli našu slavnu zastavu trobojku sa petokrakom uz intoriniranje himne ‘Hej Sloveni’. Centralna proslava je uvijek u Tivtu”, kaže za CdM konzul i, kako insistira da mu se obraćamo, drug Marko Perković.

On tvrdi da pojedini Tivćani nijesu jedina grupa građana Crne Gore koja će proslaviti Dan republike.

“U gotovo svakom crnogorskom gradu biće na određeni način biti proslavljen Dan republike. To znam po broju ljudi koji su me zvali za rekvizite, zastave, grbove, Titove slike, pionirske marame, simbole koje su krasili Jugoslaviju…”, kaže drug Marko.

A, centralna proslava je uvijek u Tivtu.

“Danas slavimo u jednom kafiću. Od popodnevnih časova do ‘kokota’ ćemo slaviti uz ex YU hitove”, rekao je on.

Na naše pitanje je li mu žao što se praznik koji je bio opštenarodno veselje danas obilježava tek u ponekom kafiću, drug Marko kaže da je Jugoslavija privilegija svakog Jugoslovena i da svako slavi Dan republike kako misli da treba.

“Jugoslavija ostaje ideal za sve trancizicione gubitnike, koji se i danas trude da svako oficijalno obilježavanje gurnu pod tepih”, ističe on.

A, zašto je 29. novembar bio važan Jugoslovenima?

Za većinu mladih ljudi današnji datum nije poseban ali do raspada SFRJ Dan Republike 29. novembar bio je najveći državni praznik za koji su se danima unaprijed pripremali naši roditelji, babe i đedovi.

Taj dan obiljležavao je godišnjicu Drugog zasijedanja AVNOJ-a 29. novembar 1943. godine, kada su predstavnici partizanskog pokreta otpora proglasili federalno uređenje Jugoslavije i ustavotvornu skupštinu Federativne Narorne Republike Jugoslavije FNRJ 29. novembra 1945.godine.

Danas se navršavaju 73 godine od održavanja Drugog zasijedanja Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije AVNOJ u Jajcu, na kome je donijeta odluka o federalnom ustrojstvu buduće socijalističke Jugoslavije, zemlje koje više nema.

Taj dan, 29. novembar, proglašen je Danom Republike, koji je kasnije slavljen kao praznik gotovo šest decenija, sve do 2002. godine, od kada se zvanično ne obilježava.

Drugo zasijedanje AVNOJ-a održano je 29. i 30. novembra 1943. godine i na njemu je donijeta odluka da se Jugoslavija izgradi na federativnom principu, pod vođstvom samo jedne stranke – Komunističke partije Jugoslavije.

Na tom skupu je odlučeno da se budućoj Jugoslaviji pripoje južnoslovenske teritorije koje su na kraju Prvog svjetskog rata ostale u sastavu Italije (Istra, Zadar, Slovenačko primorje, Julijska krajina i druge).

Odlučeno je i da se formira Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije NKOJ koji je imao izvjesna svojstva vlade, a oduzeta su zakonska prava jugoslovenskoj vladi u izbjeglištvu, zabranjen je povratak u zemlju kralju Petru II Karađorđeviću, do kraja rata.

AVNOJ je uveo naziv maršala Jugoslavije i dodijelio ga partizanskom vrhovnom komandantu Josipu Brozu Titu. Funkcija predsjednika “prve vlade” nove Jugoslavije povjerena je Titu.

Na dvogodišnjicu zasijedanja u Jajcu, 29. novembra 1945, dotadašnja Demokratska Federativna Jugoslavija preimenovana je u Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju, što znači da je monarhija i formalno oborena, a 31. januara 1946. proglašen je prvi Ustav FNRJ.

Poslije završetka rata, od 1945. godine, 29. novembar proslavljan je kao Dan Republike i bio jedan od najvećih praznika u nekadašnjoj SFRJ.

Prema tadašnjem Zakonu o državnim praznicima, proslavljao se dva neradna dana, uz svečane akademije u glavnim gradovima republika bivše države, počasne plotune, a 1964. godine ustanovljena je i nagrada AVNOJ-a.

Do 1997. godine, 29. novembar je slavljen kao dan sjećanja na Drugo zasijedanje AVNOJ-a, ali je od tada počeo da se praznuje kao dan kada je 1945. Jugoslavija i formalno prestala da bude monarhija i postala republika.

Zamjena značenja nastala je kao izraz kritike zbog toga što je tadašnja Savezna Republika Jugoslavija nastavila da obilježava praznik nepostojeće države – federacije šest republika – koja se raspala 1991. godine.

Dijaspora.news Izvor CDM