Čuveni brod „Sava“ sa kojeg su ispaljene prve granate na Beograd u Prvom svetskom ratu, mnogima poznat pod tadašnjim nazivom „Bodrog“, nalazi se na remontu u Apatinu nakon čega će biti vraćen u prestonicu, u luku-sidrište „Ušće“.
– Nakon remonta biće pretvoren u brod-muzej i otvoren za posetioce u novembru 2018. – kažu iz Ministarstva odbrane Republike Srbije u čijem se vlasništvu nalazi.
Donedavno, sudbina “Bodroga” koji je propadao na Adi Huji, bila je neizvesna, iako se radi o retkoj plovećoj čeličnoj tvrđavi staroj više od jednog veka, koja je potapana tri puta i bila u rukama čak četiri, sada nepostojeće, države.
On je najpre bio u vlasništvu austrougarske vojske i sa njega su ispaljene prve granate na srpsku prestonicu 28. jula 1914. godine što je označilo početak Velikog rata. Potom je, četiri godine kasnije, postao ratni plen srpske vojske, da bi nakon remonta 1920. zaplovio pod zastavom Kraljevine Jugoslavije i dobio novo ime “Sava”.
Osim Prvog svetskog rata, ovu topovnjaču nije zaobišano ni Drugi svetski rat. U Aprilskom ratu ga je naša vojska potopila jer nije želela da “Sava” padne u ruke Nemcima. Iz reke su brod izvukli pripadnici NDH 1942. i koristili ga za čuvanje istočnih granica, da bi dve godine kasnije ponovo bio potopljen. Treći put je podignut sa rečnog dna 1946. godine, a posle remonta je plovio do 1959. kao poslednji monitor ratne rečne flote JNA.
Rešenjem Muzeja nauke i tehnike iz Beograda, monitor “Sava” je 2005. proglašen kulturnim dobrom Republike Srbije. Neko vreme nalazio se u privatnom vlasništvu kao deo flote jednog preduzeća iz Novog Sada i koristio kao pristan, odnosno vrsta doka-pristaništa. Tada su Beograđani bili svedoci njegovog propadanja na Adi Huji.
Vojska ga je kupila 2015. godine, da bi sa Ušća bio preuzet 28. jula 2017. i prevezen u brodogradilište Apatin zbog sanacije, restauracije i pretvaranja u brod-muzej.
– Prva faza uspešno je završena. Izvršeni su svi planirani radovi, uklonjene su naslage sa podvodnog dela plovila, očišćena je njegova unutrašnjost, izrađena je projektna dokumentacija i demontaža nepotrebnih izdataka i konstrukcija na palubi. Takođe, urađena je i zamena limenih delova oplate dna i boka plovila, povijenih limova oplate na pramcu, krmi i uzvojcima, kao i zamena ostalih oštećenih elemenata. Druga faza je u toku i cilj je da se, između ostalog, u okviru nje poradi i na tehnologiji izrade pojedinih brodskih elemenata na nadgrađu, palubi broda i unutrašnjim brodskim prostorijama, što će biti osnov i za kasnije definisanje zahteva i izradu planova muzeološkog opremanja – objašnjavaju iz Ministarstva odbrane.
Cilj je da se brod u što većoj meri, koliko je to moguće, vrati u prvobitno stanje.
– Plan je i da se opremi kopijama pripadajućih elemenata kako bi javnosti bio predstavljen raritet svetskih razmera, jedini preostali brod iz grupe rečnih monitora s kojih je izvršen prvi artiljerijski udar u Prvom svetskom ratu i jedno od deset plovila tog tipa na svetu. Posle završetka radova u brodogradilištu, brod će biti prebačen u luku-sidrište “Ušće” gde će biti urađene finalne pripreme pred otvaranje, a potom će brod biti dostupan svim zainteresovanim posetiocima – kažu iz ovog ministarstva.
PLATILI GA 1.875.000 DINARA
Brod je poslednjih godina bio u očajnom stanju.
– Posle izvršenog postupka veštačenja procenjene vrednosti monitora “Sava” u postupku javne nabavke navedeni monitor kupljen je 6. oktobra 2015. po ceni od 1.875.000 dinara – kažu iz Ministarstva odbrane.
PORINUT 1904. U BUDIMPEŠTI
„Sava“ ili „Bodrog“ spadaju u najstarije i najraritetnije brodove koji se mogu naći na Starom kontinentu. On je prvi put porinut u Budimpešti i to davne 1904. godine.
(dijaspora.news/blic.rs)
Recommended for you
You must be logged in to post a comment Login
Leave a Reply
Morate biti prijavljeni da biste objavili komentar.
Ova web stranica koristi Akismet za zaštitu protiv spama. Saznajte kako se obrađuju podaci komentara.