PLEMIĆKA PREZIMENA SA BALKANA: Provjerite je li vaše među njima

Nastanak današnjih prezimena, barem kada je riječ o Srbiji, vezuje se za kneza Aleksandra Karađorđevića koji je 1851. godine jednim aktom naredio uspostavljanje trajnih prezimena po najstarijim i najznačajnim precima, piše portal Dnevno.rs. Ipak, zahvaljujući sačuvanim manastirskim, carskim i kraljevskim poveljama i spisima iz prošlosti, danas znamo da su se i naši preci prezivali slično kao i mi danas.

U nastavku su prezimena koja su nosile srednjovekovne plemićke porodice i vladarske dinastije sa ovih prostora.

Branković

Brankovići su vlastelinska i vladarska porodica iz 14. i 15. vijeka. Najpoznatiji predstavnik je svakako Vuk Branković, učesnik boja na Kosovu, oženjen Marom, ćerkom kneza Lazara i kneginje Milice. Kasnije su nosili titulu despota, i samostalno, ali i kao turski vazali. Vjeruje se da danas nema direktnih potomaka ove porodice.

Balšić

Balšići su bili srednjovekovna dinastija koja je vladala Zetom od 1360. do 1421. godine. Posle smrti cara Dušana Balšići postaju gospodari Zete, priznajući samo formalno vlast srpskog cara Uroša.

Branivojević

Branivojevići su bili hercegovačka vlastelinska porodica koja je u drugoj polovini 13. i prvoj trećini 14. vijeka vladala Humom.

Vlastimirović

Vlastimirovići su prva srpska vladarska porodica o kojoj postoje istorijske bilješke. Naziv dinastije Vlastimirovići dali su istoričari prema prvom vladaru iz ove dinastije koji je stvorio nezavisnu državu – knezu Vlastimiru, za razliku od Nemanjića, koji su tako nazivani još u svoje vrijeme. Ponekad, mada dosta rijetko, ova vladarska porodica se naziva Višeslavići ili Višeslavljevići, prema prvom vladaru čije nam je ime poznato, knezu Višeslavu.

Vojinović

Vojinovići su bili srpska vlastelinska porodica koja je tokom 14. vijeka igrala značajnu ulogu u Srbiji Nemanjića, pogotovo posle smrti cara Dušana kada su tokom raspada srpskog carstva njeni predstavnici veliki vojvoda Vojislav Vojinović, a potom i njegov bratanac Nikola Altomanović bili najjače velmože u Srbiji.

Vojislavljević

Vojislavljevići su srpska srednjovekovna dinastija, koja je naslijedila vlast nad Dukljom preko Jovana Vladimira i srpske dinastije Vlastimirovića. Ova loza vladala je Dukljom i okolnim područjima, uključujući i Zahumlje, Rašku i Bosnu. Njihova vladavina je trajala od 1034. do 1186. godine, kada je dominaciju preuzela dinastija Nemanjić.

Vukanović

Vukanovići su bili vladarska porodica koja je vladara Raškom od kraja 11. vijeka do početka druge polovine 12. vijeka. Samo ime dinastije je navedeno uslovno, odnosno predstavlja termin koji su moderni istoričari izveli iz imena prvog značajnijeg vladara ove porodice – raškog velikog župana Vukana.

Dejanović

Dejanovići ili Dragaši su bili srpska vlastelinska porodica koja je u drugoj polovini 14. vijeka upravljala prostorom oko tromeđe današnjih republika Srbije, Bugarske i Makedonije. Njen rodonačelnik je bio sevastokrator Dejan koji je bio oženjen rođenom sestrom cara Dušana – Teodorom. Konstantin Dragaš je opjevan u narodnoj epskoj poeziji kao drug Marka Kraljevića pod imenom beg Kostadin. Pored toga, njegovo ime se očuvalo u današnjem nazivu Velbužda kojim je upravljao, a koji se danas zove Ćustendil, što je izvedeno od turskog naziva Kjustendil – Konstantinova Banja.

Dinjičić

Dinjičići su bosanska srednjovekovna vlastelinska porodica koja je u doba kraljevine Bosne upravljala oblašću Jadara. Prvi poznati predstavnik Dinjičića je župan Dinjica. On se pojavljuje u povelji bosanskog kralja Tvrtka I Kotromanića od 10. aprila 1378. godine.

Zlatonosović

Zlatonosovići su bosanska srednjovekovna vlastelinska porodica koja je u doba kraljevine Bosne upravljala oblašću Usore. Braća Vlađ i Stjepan Zlatonosović bili su učesnici u Kosovskom boju 1389. godine u kojem su bili zarobljeni od Turaka.

Jakšić

Jakšići su bili poznata plemićka porodica iz vremena srpske despotovine. Jakšići su zadivili Mađare svojim herojstvom u borbi s Turcima, tako da ih je kralj Matija nazvao “stubovima hrišćanstva” i dao im ugarsku plemićku titulu.

Kosače (Hercegović, Kosačić, Vuković, Hranić)

Kosače (od njih Hercegovići, Kosačići, Vukovići, Hranići) su bosanska srednjovekovna porodica koja je u doba Kraljevine Bosne bila najznačajnija u njoj, posle vladajućih Kotromanića. Njihov prvobitni posjed se nalazio oko nastanka Drine i Foče, a kasnije se proširio na prostor Zahumlja odnosno današnje Hercegovine. Njihov pripadnik Vlatko Vuković bio je vojskovođa Tvrtka I i komandovao je lijevim krilom bosanske vojske u Kosovskom boju.

Kotromanić

Kotromanići su bili bosanska vladarska dinastija u srednjovjekovnoj Bosni, koja je vladala približno od 1250. do 1463. godine. Glavni posjedi nalazili su im se u srednjoj Bosni, u dolini rijeke Bosne do Vranduka i u župi Lašvi. Od značajnijih gradova posjedovali su Visoko, Sutjesku, Bobovac, Fojnicu i Kreševo kao i okolna rudarska naselja.

Lazarević

Lazarevići su srpska vlastelinska i vladarska porodica iz 14. i 15. vijeka. Rodonačelnik dinastije bio je Pribac Hrebeljanović, logotet, a potom peharnik na dvoru cara Dušana. Njegov sin bio je Lazar Hrebeljanović koji je predvodio vojsku u boju na Kosovu. Smatra se da ova porodica nema direktnih potomaka pošto Lazarevi sinovi – Stefan i Vuk, nisu imali nasljednika.

Mrnjavčević

Mrnjavčevići su srednjovekovna srpska vlastela koja je okvirno vladala prostorom današnje Makedonije. Najznačajniji iz ove porodice bila su dva brata – Vukašin i Uglješa, obojica stradali tokom bitke protiv Turaka na Marici 1371. godine. Vukašinov sin bio je Marko, u narodnoj tradiciji poznatiji kao Kraljević Marko, najveći srpski junak.

Nemanjić

Nemanjići su srednjovekovna srpska dinastija koja je vladala Srbijom više od dva vijeka. U dinastiji ima 11 vladara, s tim što se dinastija možda nastavila, ženskom linijom u dinastiju Lazarevića.

Oblačić

Oblačići su srpska srednjovekovna vlastelinska porodica. Imali su posjede na sjeveru Šumadije. Rade Oblačić smatra se rodonačelnikom ove porodice, ali njegovo porijeklo nije poznato. Zna se da je služio despote Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića.

Pavlović (Jablanović)

Pavlovići ili Jablanići su bosanska srednjovjekovna porodica koja je u doba kraljevine Bosne upravljala istočnim i jugoistočnim djelovima današnje Bosne i Hercegovine, zvanom Zemlje Pavlovića. Njihov najpoznatiji predstavnik i rodonačelnik bio je Pavle Radenović. Sa završetkom osmanlijskog osvajanja kraljevine Bosne 1463. godine Pavlovići nestaju sa istorijske scene.

Sanković

Crnojević (Đurašević, Gojčinović i Kalođurđević)

Crnojevići (plemenski oni se zovu još i Đuraševići, Gojčinovići i Kalođurđevići) su crnogorska plemićka dinastija iz Crne Gore. Vladavina dinastija Crnojević Zetom i Crnom Gorom je trajala kontinuirano do 1498. godine. Osim kao vladari, Crnojevići su poznati po pribavljanju prve štamparije na ovim prostorima. Današnji Crnojevići su njihovi potomci.