Aktuelno

27 godina od genocida u Hodžaliju

By admin

Posted on 25/02/2019

Piše: Džavanšir Fejzijev
Poslanik Skupštine (Milli Medžlis) Republike Azerbejdžan

Posmatrajući istoriju čovječanstva u širokim vremenskim okvirima, vidimo koliko je izuzetno malo dana bez sukoba, tragedija, stradanja. Prema statističkim podacima Organizacije Ujedinjenih nacija, tokom perioda pet hiljada godina, koji obuhvata svu istoriju civilizacije, u ratovima je umrlo 150 miliona ljudi. 73% ide na ratove, koji su se dogodili samo tokom dvadesetog vijeka. U trećem milenijumu u kome mi živimo, nije bilo čak nijednog dana bez rata.
Međutim, kod svih ratova postoje takva krivična djela koja se razlikuju po svojoj okrutnošću i nečovječnošću da za njih nema nikakvog opravdanja. Masovni genocid počinjen sa strane jermenskih oružanih snaga 26. februara 1992. godine u gradu Hodžali koji se nalazi u regionu Karabaha, Azerbejdžan, predstavlja jedan od takvih zločina.Hodžali genocid predstavlja jednu od najkrvavijih stranica rata u Karabahu. Međutim, ako posmatramo ovu tragediju ne samo kao sastavni dio događaja oko Karabaha, već i u kontekstu geopolitičkog prostora u kome se nalazi Azerbejdžan, i njegova uloga u regionu Kavkaza, to će pomoći otkrivanju njene prave prirode i uzroka.
U globalu, glavni dio tradicije državnosti Kavkaza zauzima upravo azerbejdžanska državnost. Zbog toga je carska imperija smatrala jačanje azerbejdžanske državnosti za prijetnju po imperijalističke interese. Jer moćni Azerbejdžan značilo je i moćni Kavkaz.

Sovjetska imperija koja je smijenila u XX vijeku carsku imperiju je takođe nastavila raščlanivanje Azerbejdžana. Pred Azerbejdžanom je postavljen uslov da u zamjenu za priznavanje nezavisnosti 1918. godine daju jermenima 9000 kv. km. zemljišta za stvaranje države Jermenije na teritoriji iravanskog kanata. Bez obzira koliko je bilo teško, Azerbejdžan je učinio ustupak i u ime priznanja svoje državne nezavisnosti dao jermenima ovu teritoriju za izgradnju prve jermenske države na svojoj zemlji. Kao rezultat toga, prva jermenska država u istoriji je nastala na teritoriji Azerbejdžana, na površini od 9 hiljada kvadratnih kilometara. Međutim, ni boljševici, ni jermeni se nisu zadovoljili sa tim. 1920-ih godina boljševici su dali jermenima i teritoriju Zangezura u Azerbejdžanu. Tih godina su oružani, od strane nekih krugova, jermeni vršili kontunuirane napade na Azerbejdžance koji su živjeli van prve date zemlje i postepeno širili svoje teritorije. A sovjetska imperija, po svojoj surovosti ne zaostajući od carstva, obezbijeđivala je širenje jermenizirane zemlje putem deportacije velikog dijela naših sunarodnika, stotina hiljada Azerbejdžanaca, u azijske stepe u Kazahstan.
Proces etničkog čišćenja je nastavljen i sljedećih decenija. Prema odluci Savjeta Ministara SSSR-a od 23. decembra 1947. godine ”O presenjenju azerbejdžanskog stanovništva iz jermenskog SSR-a u Kursko-araksinsku niziju Azerbejdžanskog SSR-a” tokom 1948-1953. godine preko 150 hiljada Azerbejdžanaca je deportovano sa svoje zemlje. Nije im bilo dozvoljeno da se nasele na područje Karabaha, i mnogi su umrli, ne mogavši da se prilagode na klimu Kursko-araksinske nizije. A u napuštenim domovima tih ljudi su se naselili jermeni, koji su došli iz inostranstva. Na taj način, jermenija se nije zadovoljila samo postepenim osvajanjem azerbejdžanske zemlje, već je i sprovela etničko čišćenje na tim teritorijama.
U posljednjoj deceniji sovjetskog perioda jermeni su, iskoristivši pometnju koja je vladala u zemlji, opet uz pomoć tadašnjeg sovjetskog rukovodstva, nastavili sa politikom etničkog čišćenja. Godine 1988. oko 300 hiljada Azerbejdžanaca, koji su još uvijek živjeli na teritoriji Jermenije, bivaju protjerani silom oružja. jermeni, još više inspirisani nakon kompletnog čišćenja teritorije Jermenije od Azerbejdžanaca, počinju tražiti spajanje oblasti azerbejdžanskog Nagornog-Karabaha Jermeniji. Azerbejdžanski državljani su počeli održavati u Bakuu proteste protiv ovih zahtjeva.
20. januara 1990. godine posljednji rukovodilac Sovjetskog Saveza Mihail Gorbačov je naložio strijeljanje učesnika mirnih demonstracija organizovanih u Bakuu protiv sovjetske i jermenske politike etničkog čišćenja. Kao rezultat, 146 mirnih demonstranata je ubijeno od strane sovjetskih vojnika. 744 ljudi je povrijeđeno, 841 osoba je nezakonito uhapšena. Preko 200 kuća i stanova, 80 automobila, uključujući vozila hitne pomoći je uništeno. Među mrtvima su bile i žene, djeca i starci, kao i radnici hitne pomoći, i policajci. Kao rezultat svih ovih događaja, Azerbejdžanci su iznijeli zahtjev da izađu iz sastava Sovjetskog Saveza i 18. oktobra 1991. godine su objavili svoju nezavisnost. Samim tim, stavljena je tačka na sedamdesetgodišnje sovjetsko ropstvo. Azerbejdžan je drugi put obnovio svoju državnu nezavisnost i odmah pristupio uspostavljanju istorijskih, političkih i ekonomskih veza sa Evropom. Objavljivanje nezavisnosti Azerbejdžana, koji ima najveću ekonomiju na Kavkazu i njegova orjentisanost na Evropu su zapravo za neke velike države regiona predstavljali gubitak čitavog Kavkaza.
U noći između 25. i 26. februara 1992. godine jermenske oružane snage su napale Hodžali i tamo počinile genocid. Hladne februarske noći ubijeno je 613 stanovnika grada Hodžali, među kojima 63 djece, 106 žena, 70 starih ljudi, 8 potpuno uništenih porodica. 1 275 ljudi su zarobljeni, 150 ih je nestalo. Do današnjeg dana, nemoguće je dobiti bilo kakvu informaciju i zarobljenima i nestalim. Tijela ubijene djece, staraca i žena su unakažena. Ovaj čin genocida je najteži počinjeni zloč, ne samo protiv Azerbejdžanaca, već i protiv čovječnosti, čitave civilizacije i međunarodnog mira.
Svi događaji koji su se dogodili u Karabahu do Hodžali tragedije svjedoče i ukazuju da je to namjerno sprovedena politika etničkog čišćenja protiv Azerbejdžanaca. Činjenica da nakon opkoljenog grada Hodžali civilima nije bilo dozvoljeno da napuste grad otvoreno pokazuje prave namjere jermena. Tek nakon dva dana posle tragedije je bilo moguće doći na mjesto događaja. Srceparajuća slika, koja se pojavila pred svjedocima, bila je toliko teška i okrutna da je riječima nemoguće opisati.
Zapravo je Hodžali genocid nastavak krvave tragedije 20. januara, počinjene od strane Sovjetske imperije prije dvije godine u glavnom gradu Azerbejdžana, Bakuu. Ne želeći da prihvate gubitak Kavkaza, velike države koje su podržale Jermeniju svojom i moralnom i vojno-političkom podrškom Hodžali genocidu i okupaciji Kavkaza, su u suštini htjele pokazati svoju moć Azerbejdžanu, koji je tek obnovio nezavisnost.
I danas jermenski terorizam zajedno sa jermenskom politikom etničkih čišćenja i okupacije na Kavkazu uz podršku svojih zaštitnika predstavlja izvor velike prijetnje po održivu stabilnost i mir. Samim tim, jermeni predstavljaju najveću prepreku na putu obezbijeđenja stabilnosti ne samo u regionu Kavkaza, nego i u čitavom svijetu, i nanose težak udarac međunarodnoj politici humanizma. Za jermene nezavisnost nikada nije bila nacionalni cilj, pa ni sada. To još jednom dokazuje sadašnju zavisnost jermenije od svojih zaštitnika u svim oblastima i njenu stalnu ulogu ”vazala” i ”forposta”.
U Jermeniji, čiji se veliki dio stanovništva sastojao od Azerbejdžanaca i predstavnika drugih nacija, sada je situacija došla do kritične tačke. Kao rezultat etničkog čišćenja, predstavnici drugih nacija su nasilno protjerani sa svoje autohtone zemlje i prisiljeni da se nasele u susjedne zemlje. Jermenija se pretvorila u mono etničku državu.
Azerbejdžan predstavlja prostor na kome su u čitavoj istoriji živjeli predstavnici mnogih naroda u miru i blagostanju; mjesto koje je u čitavom svijetu predstavlja primjer tolerancije. Čak i mnogobrojni etnički jermeni, koji su državljani Azerbejdžana, i koji do dana današnjeg žive ovdje, nisu podvrgnuti nikakvoj nacionalnoj diskriminaciji. Ova činjenica još jednom pokazuje miroljubivost, toleranciju, lojalnost azerbejdžanskog naroda tradicijama koegzistencije i idealima multikulturalizma.
Priznavanje Hodžali genocida danas zauzima posebno mjesto u procesu dovođenja azerbejdžanske stvarnosti do svjetske zajednice. U cilju široko rasprostranjenog priznavanja ove tragedije od 2008. godine na inicijativu potpredsjednice Fonda Hejdara Alijeva, Lejle Alijeve, u više od stotinu zemalja se sprovodi međunarodna kampanja ”Pravda za Hodžali!” Organizacija događaja u mnogim zemljama u okviru ove kampanje, posvećenih Hodžali tragediji, imaju važnu ulogu u dovođenju istine do međunarodne javnosti o okupatorskoj politici koju sprovodi Jermenija protiv Azerbejdžana. Priznanje od strane parlamenata Pakistana, Meksika, Perua, Republike Češke, Kolumbije, Bosne i Hercegovine, skoro 20 država SAD-a, kao i mnogih međunarodnih organizacija Hodžali tragedije kao čina genocida predstavlja veliki uspjeh kampanje ”Pravda za Hodžali!”. Obraćanje kampanji sa zahtjevom da se ovi događaju priznaju kao čin genocida i zločin protiv čovječnosti je već potpisalo na desetine hiljada ljudi u čitavom svijetu.
Uprkos pritiscima i svim prijetnjama, Azerbejdžan je uporan u uspostavljanju svog suvereniteta putem svih legitimnih sredstva nad okupiranim zemljama. Najmoćnije oružje Azerbejdžana u tome je njegov pravedan položaj. Za ovaj položaj vrijedi naše pravo da tražimo pravedan odnos međunarodne politike i sprovođenja normi međunarodnog prava. Međutim, nažalost, danas smo svjedoci još uvijek neimplementiranih normi međunarodnog prava što se tiče konflikta oko Nagornog Karabaha. A to govori da u savremenoj svjetskoj politici interesi globalnih snaga i posebnih krugova koji njima služe i dalje preovladavaju nad normama pravednosti i međunarodnog prava.
Međutim, Azerbejdžan je uporan u postizanju svog cilja – da se riješi problem Nagornog Karabaha u okviru principa međunarodnog prava i da se povrati teritorijalni integritet. Na tom putu azerbejdžanska država i njeni državljani su jednoglasni, što daje veliku vjeru u oslobađanje naših zemalja od jermenske okupacije. Azerbejdžan se nada u pravedan odnos naroda i država svijeta, kao i međunarodnih organizacija – UN, EU, Minske grupe OEBS-a, za obnovu pravednosti i oslobođenje oko 20% okupiranih teritorija zemlje i povratka oko 1 milion izbjeglica i interno raseljenih lica u svoje rodne krajeve.